Perakende Yönetimi Ders Notları

1- Stratejik planlama sürecinin tanımı.

Stratejik planlama şirketin uzun vadeli nasıl bir şirket olacağını, hangi pazarlarda hangi ürünler ile rekabet edeceğini, ne gibi yatırımlar yapacağını ve kendini nasıl farklılaştıracağını içeren bir plandır.

• Şirket olarak 5 yıl içerisinde ne kadar büyümeyi planlıyoruz?
• Odaklanmak istediğimiz ürünler/kategoriler nelerdir?
• Hangi coğrafyada rekabet etmek istiyoruz?
• Rakiplerin planları nedir? Kendimizi nasıl farklılaştırabiliriz?
• Müşterilerimiz ile ilişkilerimiz yeterli düzeyde mi?
• Kurum performanslarını hangi metrikler ile ölçeceğiz? Vs gibi sorulara cevap aranır…

* Stratejik planlama sürecinin ilk aşamasını işletmenin tanıtımının yapılması oluşturmaktadır. Bu aşamada işletmenin misyonu ve vizyonu belirlenir. İşletme sahibi ya da yönetimin temel inançları, iş yapma anlayışı vs belirlenir.

* İkinci aşamada ise Pazar ve finansal performans kadar, sosyal ve kişisel alanlarda orta ve uzun vadeli amaçlar belirlenir.

* Üçüncü aşamada, işletmenin dış ve iç çevresel koşulları ile işletmenin güçlü ve zayıf olduğu alanları içeren şu andaki durumu analiz edilir. (Bunun sonucunda çevresel fırsatlar ve tehditler tanımlandıktan sonra, amaçlara ulaşmayı sağlayacak stratejiler saptanır.)

2- Perakendecilikte planlama süreci aşamaları.

• İşletmenin tanıtımının yapılması (AMAÇLARIN BELİRLENMESİ)
  Misyon ve Vizyonun belirlenmesi (Bir perakendecinin amaçlarının ve üstlenmeyi planladığı faaliyet alanının kapsamlı bir tanımıdır.) (Kısaca işetmenin vaatleridir. Bunlar işletmenin iş yapış tarzına, ticari ilişkilerine, müşterilerine, personellerine, tedarikçilerine, rakiplerine, devlet kurumlarına karşı tutumuna ve davranışlarına yansır.)
  Değerlerin ve temel politikaların belirlenmesi:
• Durum analizinin yapılmasıPerakendecinin amaçlarına ulaşılabilmesi doğru bir strateji geliştirmesi gerekir. Strateji geliştirmede çevresel koşulların yanı sıra işletmenin zayıf ve güçlü yönlerinin analiz edilmesi de gerekir. İşletmeyle ilgili tehditler fırsatlar durum analiziyle belirlenir.
  Durum analizinde Yönetim yeteneği, finansal kaynaklar, operasyonlar, ticari kapasiteler, mağaza yönetim yetenekleri, yerleşim, müşteri bağlılığı gibi konular ele alınır.
• Stratejilerin saptanmasıStrateji bir işletmenin uzun vadedeki yönelimi ve bakışıdır.
  Strateji geliştiren bir işletme amaçlarına ulaşmak için hangi yolu izleyeceğini, bu yolculuğu nasıl yapacağını, hangi değerleri benimseyeceğini belirler.
• Faaliyet planlarının hazırlanmasıStratejilerin uygulanmaya konması amacıyla yapılacak faaliyetleri belirginleştirmek için hazırlanan faaliyet planlarını içerir. Örneğin pazarlama, üretim ve finans üzerine yapılan planlardır.
  Pazarlama planı: Amacı ürünlerin ve hizmetleri satılmasını sağlamaktır.
  Üretim planı: Tüketicinin talebini istenilen miktarda ve nitelikte karşılamaktır.
  Finansal plan: Pazarlama ve üretim planlarıyla ilişki içindedir ve yeterli finansal kaynağın bulunmaması durumunda pazarlama ve üretim yolunda gitmez bu da finansal duruma yansır.
• Planlama sürecinin değerlendirilmesiStratejik planlama sürecinin tamamından bazı yararlar elde ederiz. Örneğin;
  • Perakendecinin amaçlarını ana hatları ile özetler.
  • İşletmenin kendisini rakiplerindne nasıl farklılaştıracağını öğrenmesini sağlanır.
  • Yasal, ekonomik ve rekabet koşullarına ilişkin bilgiler edinilmesini sağlar.
  • İşletmenin tüm çabalarının koordine edilmesini kolaylaşır.
  • Krizlerin önceden tahmin edilmesi ve önlemler alınması mümkün olur.Bu yararların sağlanabilmesi için planların sürekli olarak değerlendirilmesi ve problemli alanların düzeltilmesi gerekir.
    (Planlama sürecinin değerlendirilmesi, stratejik süreçteki yararlardan faydalanmamızı sağlar.)

3- Durum (SWOT) analizi nedir? Analiz sürecinde hangi yollar izlenir?

İşimizle ilgili alanlarda güçlü ve güçsüz yanlarımızı görmemizi,  gelecekte bizi bekleyen fırsat ve tehditlere karşı hazırlığımızı bugünden itibaren yapmamızı sağlayan eylemdir.

Durum analiz yapım süreci iki aşamadan oluşur.
– Birincisi durum araştırması ile veri bilgilerinin elde edilmesi,
– ikincisi analiz bilgilerinin sunulması.

           Araştırma sürecinde;

• Güçlü yönler: Şirketimizin güçlü olduğu yanlar neler? Bunları bulmak için bazı değerlendirmeler yapmamız gerekiyor. Örneğin becerimiz, pazarlama gücümüz, finansal gücümüz, ilgili alandaki deneyimlerimizin değerlendirilmesi gerekiyor.
• Zayıf yönler: Güçsüz olduğumuz yanlarımız nelerdir, bunları bulmak için bir takım değerlendirmeler yapmamız gerekiyor. Güçlü yönlerdekinin tam tersi olarak da kabul edebiliriz. Mali zorluklar, personel yetersizliği, deneyimsizlik vs… gibi durumlarda zayıf yönlerde değerlendirilir.
• Fırsatlar: (Mevcutlar, olanaklar): İşletmemiz için hangi olanaklar mevcut? Şu anda yürüttüğümüz faaliyetle bağlantılı olarak başka bir alanda büyüme olanağımız var mı?
  Müşteri ilişkilerinin sağladığı faydaları, mali desteklerimizi vs değerlendiririz.
• Tehditler: Gelecekte bizi hangi tehlikeler bekliyor? Bunları belirlememiz gerekir. Örneğin mali kriz olabilir, değerli bir personeli kaybetmemiz veya müşterilerimizi rakip firmalara kaptırma riskleri değerlendirilir.

Sunum aşamasında ise;

Analiz yoluyla elde edilen bilgiler sunuma hazırlanır. Sunum genellikle tablo ve grafik şeklinde olur.

İÇSEL (Güçlü yönler, zayıf yönler)
DIŞSAL  (Fırsatlar tehditler)

4- Ticari alan nedir? Ticari alanın belirlenmesini etkileyen faktörler nelerdir?

Ticaret yapılması için ayrılan özel alanlara yapılan yapıların bütünü ticaret alanı olarak tanımlanmaktadır.
Örneğin: Her türlü iş merkezi, çarşılar, ofis, büro, çok katlı mağazalar, alışveriş merkezi, otopark, kütüphane, müze, sergi salonları ve tiyatro gibi kültür tesislerinin tümü…

Faktörler;

• Mağazanın türü ve büyüklüğü
• Rakiplerin lokasyonu (coğrafi konumu)
• Mesken modelleri
• Seyahat süresi
• Fiziksel engeller

5- Perakendecinin alternatif kuruluş yeri seçiminde dikkate alması gereken hususlar nelerdir?

• Yerin yapısı, (Mevcut park alanları veya park alanlarına uzaklığı, Yerin geçmişi, Komşu mağazarlar ile uyumluluğu, Mevcut binanın durumu vs…)
• Trafiğin özellikleri, (Kuruluş yerinden geçen araçların sayısı ve tipi. Geçen yayaların sayısı ve tipi. Caddelerin kalabalıklığı. )
• Komşu mağazaların türü,
• Kolay ulaşılabilirlik,
• Satın alma ve kiralamada beklenen karlılık.

6- Sanal mağazaların hangi avantajları perakendecilere başarı getirmektedir?

• Marka imajını yükseltir
• Coğrafi konumda değişik alanlarda kullanıcılarına erişim sağlar,
• Mağazanın bulunduğu durumu, ürün yelpazesini, genel soru ve sorunları, müşteri memnuniyetini ve buna benzer daha birçok detayı müşterilerin dikkatine sunar,
• Yeni ürün ya da hizmetlerin özellikleri ve ne olduklarına ilişkin tanıtımlarının internet üzerinden gerçekleşmesini sağlar,
• E-mail üzerinden kullanıcılarla daha samimi bir ortam kurulmasında etkili olur,
• Kullanıcılarla daha kaliteli iletişim kurulmasına olanak sağlar,
• Meslek avantajlarını ortaya çıkarır,
• Satış potansiyelini arttırır.

7- Organizasyon ve organizasyon şeması kavramını açıklayınız.

Belirli bir amaç için bir takım düzenleme ve faaliyette bulunmak yani organize etmek. Örneğin bir doğum günü veya yarışma organizasyonu…

Organizasyon şeması kuruluşların üst yönetimden başlayarak bir kuruluşta kimin kime bağlı olarak çalıştığını, işletmedeki hiyerarşiyi gösterir şematik görsel ifadelerdir. Örneğin;

8- Organizasyon yapılarını belirleyen ögeler arasında yetki, sorumluluk, formalleşme, kontrol alanını açıklayınız.

Yetki, yöneticinin emir verme ve personelden bu emrin yerine getirilmesini bekleme hakkıdır.

Sorumluluk ise bir kimsenin kendisinden beklenen görevleri yerine getirme yükümlülüğüdür.

Formalleşme, Bir organizasyon bünyesinde işler yürütülürken belirli ilke ve yöntemlerin izlenmesine yönelik bağlılığı ifade eder.

Hangi işlerin, ne zaman, nasıl ve kim tarafından yapılacağı önceden ayrıntılı bir biçimde belirlenmiş ve bunlara uyulması zorunlu hale getirilmiş ise organizasyondaki Formalleşme derecesinin yüksek olduğu söylenebilir

Kontrol alanı, Organizasyonda bir üste kaç ast bağlanacağı ile ilgilidir. Kontrol alanının aşırı geniş tutulması, yani bir üste çok sayıda ast bağlanması, astların faaliyetlerinin etkili şekilde denetlenememesi ile sonuçlanacaktır.

Bazı uzmanlar, yöneticinin en fazla 7 personele etkili bir şekilde komuta edebileceğini ileri sürmektedir.

9- Organizasyonlar hangi temel ölçülere göre bölümlere ayrılırlar? Her birini kısaca açıklayınız.

• Fonksiyon Esasına Dayanan Bölümlendirme:
  Fonksiyonlara göre bölümlendirmede işler ve görevler niteliklerine göre bir araya getirilmektedir. Örneğin satın alma ile ilgili işler bir araya getirilerek satın alma bölümü, satış ile ilgili işler bir araya getirilerek satış bölümü oluşturulur.
• Ürün Temeline Göre Bölümlendirme:
  Ürün temeline dayanan bölümlendirmede iş ve görevler niteliklerine göre değil, fakat ilgili oldukları ürün cinslerine göre gruplandırılır. Örneğin, A grubu ürünlerle ilgili her türlü faaliyet (satın alma, satış, sipariş, finans, vb.) A grubu ürün bölümü içerisinde gerçekleştirilecektir.
• Bölge Temeline Göre Bölümlendirme:
  Ürün grubu esasına göre bölümlendirmeye benzemektedir. Coğrafi açıdan çok geniş ve değişik alanlara dağılmış olan işletmeler, belirli bölgelerdeki faaliyetlerin sorumluluğunu bir yöneticiye vermektedir.
  Bölgelere göre bölümlendirme iletişim ve karar vermeyi hızlandırması nedeniyle pek çok büyük işletme tarafından kullanılmaktadır.